BISMILLAH...
Alhamdulillah..
harini aku nak kongsi dengan sahabat2 tentang persoalan "benarkah asal
kejadian perempuan/wanita dari tulang rusuk??"
jom kita selami penulisan/artikel dibawah... cukup menarik dan amat2 bermanfaat untuk kita semua...
ops!! ~JANGAN BACA SEPARUH2 Je.. KALAU NaK BACA, BACA SAMPAI HABES OKEY!! SYUKRAN ^_^'
Insya Allah, kali ini saya agak
tertarik untuk mengulas artikel yang bertajuk “Benarkah Asal Kejadian
Perempuan Dari Tulang Rusuk?” yang telah ditulis oleh Ustaz Muhammad
Hanief bin Awang Yahya yang boleh dibaca
di sini.
MUQADDIMAH
Di
dalam artikel tersebut, menafikan bahawa penciptaan Hawa bukanlah dari
tulang rusuk, sebaliknya penciptaan Hawa tidak diceritakan pun. Beliau
menyebut :
Kenyataannya
ialah tidak ada satupun ayat al-Quran dan Hadis Rasulullah s.a.w. yang
jelas menyebutkan hakikat kejadian Hawa. Al-Quran tidak menyebutkan Hawa
dicipta daripada Adam tetapi manusia itu dicipta daripada jiwa yang
satu. Apa yang disebutkan di dalam al-Quran ialah manusia itu diciptakan
daripada jenis yang sama dengannya juga. Seorang manusia tentunya ibu
bapanya manusia juga bukan makhluk yang lain.
- sila baca artikel tersebut sehingga habis –
Suka
untuk saya mengulas di sini bahawa di sana sememangnya terdapat 2
pandangan dalam menceritakan asal-usul Hawa. Adakah benar ia dicipta
daripada tulang rusuk Nabi Adam? Atau Hawa dicipta daripada jenis yang
sama?
Pandangan pertama :
Syeikh
Tantawi RA telah menukilkan di dalam Tafsir al Wasit (1/837), bahawa
Jumhur Ulama berpandangan bahawa Hawa dicipta daripada Nabi Adam AS,
iaitu daripada tulang rusuknya. Ketika itu Nabi Adam AS sedang tidur,
setelah berjaga, beliau ternampak Hawa dan rasa suka kepadanya, kerana
Hawa diciptakan daripada tubuhnya sendiri.
Pandangan ini berhujahkan dengan Hadis Nabi SAW
إن المرأة خلقت من ضلع أعوج فإن ذهبت تقيمها كسرتها وإن تركتها وفيها عوج استمتعت بها
Pandangan Kedua :
Abu
Muslim al Asfahani berpandangan bahawa Hawa bukanlah diciptakan
daripada Nabi Adam AS, tetapi diciptakan “daripada jenis yang sama”,
iaitu manusia. Perkara yang sama juga telah dijelaskan di dalam
ayat-ayat yang lain di dalam al Quran :
والله جَعَلَ لَكُمْ مِّنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجاً
إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنْفُسِهِمْ
Perbandingan :
Syeikh
Tantawi menukilkan kalam al Qadhi Iadh bahawa pandangan pertama lebih
kuat (1/837). Dr Wahbah Zuhaili juga mengutarakan kedua-dua pandangan
ini di dalam Tafsir al Munir (2/557), dan beliau mengatakan bahawa
pandangan kedua tersebut bercanggah dengan apa yang dinyatakan di dalam
Hadis Shahih di bawah
اسْتَوْصُوا
بِالنِّسَاءِ فَإِنَّ الْمَرْأَةَ خُلِقَتْ مِنْ ضِلَعٍ وَإِنَّ أَعْوَجَ
شَيْءٍ فِي الضِّلَعِ أَعْلَاهُ فَإِنْ ذَهَبْتَ تُقِيمُهُ كَسَرْتَهُ
وَإِنْ تَرَكْتَهُ لَمْ يَزَلْ أَعْوَجَ
(Shahih Bukhari : 3084)
Dr
Wahbah Zuhaili menambah lagi bahawa penciptaan Hawa daripada tulang
Nabi Adam AS adalah untuk menampakkan kekuasaan Allah SWT, iaitu
menciptakan sesuatu yang hidup, daripada benda hidup yang lain, bukan
dengan cara kelahiran. (2/557)
Syeikh
Tantawi menyatakan lagi (1/837) bahawa sekiranya Hawa itu bukan dicipta
daripada Nabi Adam, sudah pasti semua manusia ini dicipta daripada 2
jiwa, bukan 1 jiwa. Sedangkan di dalam al Quran (Surah an Nisa : 1)
menyatakan bahawa semua manusia dicipta daripada 1 jiwa. Perkara ini
juga telah dinyatakan oleh Syeikh Sayyid Ahmad Musayyar RA di dalam
kitab Qadhaya Insaniah.
PENJELASAN PETIKAN
Di dalam artikel tersebut, terdapat beberapa perkara penting yang perlu dijelaskan semula di sini, iaitu :
Mengapa
Berlaku Kekeliruan Tentang Kejadian Hawa Ini? Ada beberapa faktor
mengapa berlaku kekeliruan dalam memahami makna sebenar ayat ini:
1. Berpegang Dengan Riwayat Israiliyyat
Fasal
yang kedua di dalam Sifr al-Takwin menyebutkan Hawa diciptakan daripada
tulang rusuk kiri Nabi Adam ketika baginda sedang tidur. (Tafsir
al-Manar, jil. 4, hal. 268.) Disebabkan ada riwayat dalam kitab-kitab
yang dahulu, ahli-ahli tafsir terus menganggap ia sebagai sokongan atau
pentafsiran kepada al-Quran. Bagaimana mungkin ayat al-Quran ditafsirkan
dengan riwayat Israiliyyat walhal penurunan kitab-kitab nabi terdahulu
lebih awal lagi daripada al-Quran. Sepatutnya, kitab yang turun
kemudianlah yang menjelaskan kitab-kitab yang terdahulu.
Hadis berkenaan perkara ini mempunyai beberapa versi. Antaranya ialah;
1. Perempuan itu diciptakan daripada tulang rusuk
2. Perempuan seperti tulang rusuk
3. Perempuan adalah tulang rusuk.
2. Mengkhususkan Keumuman Hadis Tanpa Nas Yang Jelas
Antara
kesilapan dan kekeliruan ialah mengkhususkan lafaz hadis yang menyebut
perempuan kepada Hawa. Hadis-hadis yang diriwayatkan daripada Rasulullah
s.a.w. semuanya dengan jelas menyatakan perempuan dalam bentuk tunggal
atau jamak dan tidak ada yang menyebutkan Hawa secara khusus. Jelasnya,
para pentafsir menyangka wanita dalam hadis tersebut adalah Hawa tanpa
berdasarkan kepada nas yang lain yang menentukan makna yang dikehendaki
oleh Rasulullah s.a.w. itu.
3. Kesilapan Memahami Kata Sendi Nama Min من
Walaupun
perkataan min itu memberi erti “daripada”, “punca sesuatu perkara” atau
“sebahagian”, kata sendi nama min juga mempunyai makna lain seperti
“untuk menyatakan sebab” dan “menyatakan jenis sesuatu perkara”. Oleh
itu, pemakaian huruf ini dalam bahasa Arab adalah luas dan tidak
semestinya terikat dengan satu makna sahaja. (lihat, Ibn Hisyam, Mughni
al-Labib, jil. 1, hal. 319)
Penjelasan semula
Pertama
Tidak
boleh dikatakan bahawa “semua” Isra’iliyyat perlu ditolak. Sebaliknya
pendekatan terhadap Isra’iliyyat perlulah selari dengan Hadis Nabi SAW.
Iaitu, melihat kepada pembahagian Isra’iliyyat (berdasarkan kitab ad
Dakhil, hasil penulisan Bahagian Tafsir, Universiti al Azhar)
Pembahagian pertama, iaitu dari segi keshahihannya. Terbahagi kepada :
Shahih,
Dha’if (lemah)
Maudhu’ (rekaan)
Di dalam hal ini, Nabi SAW bersabda :
حَدِّثُوا عَنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَا حَرَجَ
Sampaikanlah cerita-cerita Bani Israil, tetapi jangan keterlaluan (Sunan Abi Daud : 3177)
Pembahagian pertama ini boleh diriwayatkan dengan tujuan untuk menjadikan dalil, untuk menolak hujah-hujah orang Yahudi.
Pembahagian kedua, iaitu dari segi topik yang disampaikan oleh Isra’iliyyat tersebut. Terbahagi kepada :
Berkaitan dengan Akidah dan Pegangan
Berkaitan dengan hukum hakam
Berkaitan dengan peringatan dan peristiwa-peristiwa
Pembahagian kedua ini tidak boleh diriwayatkan, melainkan dengan menyertakan penjelasan terhadap penipuan tersebut.
Pembahagian ketiga pula, iaitu dari aspek keselariannya atau percanggahannya dengan syariat. Terbahagi kepada tiga, iaitu
Selari dengan syariat
Bercanggah dengan syariat
Tidak selari, dan tidak juga bercanggah (maskut – tiada dalil yang menolak, dan tiada dalil yang menerimanya)
Apa
yang selari dengan syariat, boleh diriwayatkan. Apa yang bercanggah
dengan syariat, tidak boleh diriwayatkan. Sekiranya tiada dalil yang
menolak atau mengiyakannya, maka ia dinamakan “maskut”
Nabi SAW bersabda :
لَا
تُصَدِّقُوا أَهْلَ الْكِتَابِ وَلَا تُكَذِّبُوهُمْ وَقُولُوا آمَنَّا
بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ
Jangan
mengiyakan apa yang dikatakan oleh ahli kitab, jangan pula
menafikannya. Katakanlah, kami beriman dengan Allah, dan apa yang
diturunkan kepada kami, dan juga apa yang diturunkan kepada kamu.
(Shahih Bukhari : 6814)
Sekiranya
apa yang diriwayatkan oleh Jumhur Ulama (yang menyatakan bahawa Hawa
diciptakan daripada Nabi Adam AS) adalah sesuatu Isra’iliyyat, maka
kenapakah mereka meriwayatkannya juga? Ini kerana Jumhur Ulama bersandar
kepada Hadis Shahih yang dinyatakan sebelum ini.
Kedua
Saya tidak dapat memastikan, hadis manakah yang dimaksudkan oleh penulis, yang menyatakan bahawa :
pentafsir
menyangka wanita dalam hadis tersebut adalah Hawa tanpa berdasarkan
kepada nas yang lain yang menentukan makna yang dikehendaki oleh
Rasulullah s.a.w. itu
Sekiranya hadis tersebut ialah :
اسْتَوْصُوا
بِالنِّسَاءِ فَإِنَّ الْمَرْأَةَ خُلِقَتْ مِنْ ضِلَعٍ وَإِنَّ أَعْوَجَ
شَيْءٍ فِي الضِّلَعِ أَعْلَاهُ فَإِنْ ذَهَبْتَ تُقِيمُهُ كَسَرْتَهُ
وَإِنْ تَرَكْتَهُ لَمْ يَزَلْ أَعْوَجَ
Maka,
saya menjelaskan di sini bahawa saya tidak menemui apa yang dimaksudkan
oleh penulis, yang mengatakan bahawa “ulama mengkhususkan maksud
perempuan di sini hanya Hawa”.
Sebaliknya,
kita perlu faham bahawa “Hawa juga tergolong dalam golongan perempuan”.
Maka, ia juga termasuk hadis ini, iaitu dicipta daripada tulang rusuk.
Adakah semua perempuan dicipta daripada tulang rusuk? Ya, kerana
asal-usul jantina perempuan bermula daripada Hawa, dan Hawa dicipta
daripada tulang rusuk.
Para
ulama tidak mengkhususkan maksud “perempuan” itu dengan “Hawa”.
Sebaliknya, Hawa adalah perempuan, bahkan perempuan yang pertama di
dunia. Maka, kesemua asal-usul perempuan, berpunca daripada asal-usul
Hawa. Dan sepertimana yang telah disebutkan bahawa Hawa dicipta daripada
Nabi Adam AS.
Ketiga
Penulis
menyatakan bahawa Hawa dicipta bukan daripada tulang rusuk Nabi Adam
AS, bahkan ia dicipta daripada jenis yang sama. Ini kerana penulis
mengatakan bahawa من نفس واحدة bermaksud “daripada satu jenis”. Iaitu
perkataan من bermaksud “daripada”. Iaitu daripada jenis yang satu.
Dalil-dalil
yang disandarkan oleh penulis telah disebutkan sebelum ini, iaitu
berdasarkan beberapa ayat al Quran yang menjadi hujah bagi Abu Muslim al
Asfahani. Penulis menyebut :
Walaupun
perkataan min itu memberi erti “daripada”, “punca sesuatu perkara” atau
“sebahagian”, kata sendi nama min juga mempunyai makna lain seperti
“untuk menyatakan sebab” dan “menyatakan jenis sesuatu perkara”. Oleh
itu, pemakaian huruf ini dalam bahasa Arab adalah luas dan tidak
semestinya terikat dengan satu makna sahaja. (lihat, Ibn Hisyam, Mughni
al-Labib, jil. 1, hal. 319)
Apa
yang disebutkan oleh Ibnu Hisyam di atas jelas menunjukkan bahawa
“tidak semestinya من bermaksud “daripada jenis yang sama” sepertimana
yang penulis maksudkan. Apakah hujah untuk menyatakan bahawa من tersebut
bermaksud “daripada”?
Syeikh
Tantawi RA mengulas perkara ini di dalam Tafsir al Wasit bahawa من
tersebut bermaksud للتبعيض , iaitu “daripada sebahagian”. Maka, Ibn Abi
Hatim menukilkan kalam Ad Dhohak bahawa maksud ayat tersebut ialah “Hawa
dicipta daripada Nabi Adam, daripada tulang rusuknya (no. 4764)
Imam
Ibn Kathir juga menyatakan perkara yang sama di dalam Tafsir Ibnu
Kathir, bahawa Hawa dicipta daripada tulang rusuk kiri Nabi Adam AS.
Beliau dikenali dengan kepakaran dalam bidang tafsir, dan begitu
mendalami selok-belok sanad. (rujuk ad Dakhil)
Maka,
Jumhur Ulama meletakkan bahawa من tersebut bermaksud للتبعيض ,
berdasarkan pandangan mereka yang mengatakan bahawa Hawa dicipta
daripada tubuh Nabi Adam AS.
Manakala Abu Muslim al Asfahani mengatakan :
أن المراد من قوله { وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا } أى من جنسها
Sesungguhnya,
yang dimaksudkan dengan firman Allah “Dan diciptakan daripadanya (jiwa
yang satu itu) pasangannya”, iaitu daripada jenisnya.
PENJELASAN TENTANG AYAT AL QURAN
Beberapa ayat-ayat al Quran yang dijadikan oleh penulis sebagai hujah ialah :
Pertama
والله جَعَلَ لَكُمْ مِّنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجاً
Dan Allah lah yang menjadikan daripada diri-diri kamu ini, isteri-isteri kamu (Surah an Nahl : 72)
Maksud daripada ayat ini terbahagi kepada dua pandangan :
Imam Sayuti RA menukilkan di dalam ad Durrul Manthur Fi Tafsiri Bil Ma’thur,
عن قتادة في قوله : { والله جعل لكم من أنفسكم أزواجاً } قال : خلق آدم ثم خلق زوجته منه
Daripada
Qatadah RA, menafsirkan “Dan Allah lah yang menjadikan daripada
diri-diri kamu ini, isteri-isteri kamu” beliau berkata : Adam dicipta,
kemudian pasangannya dicipta daripada dirinya.
Manakala Imam Baidhawi mengatakan bahawa :
أي من جنسكم لتأنسوا بها ولتكون أولادكم مثلكم . وقيل هو خلق حواء من آدم
Iaitu,
daripada jenis kamu, untuk kamu hidup dengannya, dan menjadikan
anak-anak kamu seperti kamu. “Qil” mengatakan bahawa Hawa dicipta
daripada Adam.
Imam
Nawawi menyebut di dalam Muqaddimah Minhaj at Tolibin bahawa “Qil” yang
digunakan oleh beliau merujuk kepada pandangan dha’if.
Tetapi,
saya tidak melihat bahawa Imam Baidhawi menyokong pandangan Abu Muslim
al Asfahani. Sebaliknya, beliau hanya menafsirkan maksud من tersebut
ialah “daripada jenis kamu”. Iaitu tidak berkaitan dengan penciptaan
Hawa daripada Nabi Adam. Sebaliknya, ia berkaitan dengan diri kita, yang
mana isteri-isteri kita adalah “sama jenis dengan kita”.
Imam
Baidhawi menafsirkan ayat 1 Surah an Nisa dengan mengatakan bahawa Hawa
dicipta daripada tulang rusuk Nabi Adam AS. Manakala di dalam ayat
Surah an Nahlu ayat 72 beliau menafsirkannya sebagai “daripada jenisnya”
kerana beliau tidak menyamakan maksudnya dengan kisah Nabi Adam AS.
Kedua
لَقَدْ مَنَّ الله عَلَى المؤمنين إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مّنْ أَنفُسِهِمْ
Sesungguhnya
Allah telah mengurniakan (rahmatNya) kepada orang-orang yang beriman,
setelah Ia mengutuskan dalam kalangan mereka seorang Rasul dari bangsa
mereka sendiri, (Surah Ali Imran : 164)
Jelas
menyatakan bahawa maksud من tersebut ialah “dari kalangan kamu”.
Lantas, penulis menggunakan ayat ini sebagai hujah untuk menyamakannya
dengan Ayat 1 Surah an Nisa, dengan menyatakan bahawa “Hawa dicipta dari
jenis Nabi Adam AS” iaitu sejenis, bukannya dicipta daripada tulang
rusuknya.
Maka,
sepertimana yang saya sebutkan, penafsiran ayat 164, Surah Ali Imran
tidak boleh disamakan dengan Surah an Nisa ayat 1. Tidak boleh
menyamakan kesemua من di dalam ayat al Quran merujuk kepada “daripada
jenis”. Kadangkala ia bermaksud للتبعيض , رفعاً للجنس , للجنس , صِلةً ,
تعجّباً dan banyak lagi.
Kesimpulan
Kesimpulan
di sini, Jumhur Ulama berpandangan bahawa Hawa dicipta daripada tulang
rusuk Nabi Adam AS, manakala Abu Muslim al Asfahani berpandangan bahawa
Hawa bukan dicipta daripada Nabi Adam AS, tetapi dicipta daripada jenis
yang sama dengan Nabi Adam AS.
Perbezaan
ini tidak perlu diperbesarkan. Cukup sekadar ini. Perkara ini pun sudah
diperincikan oleh ulama-ulama sebelum kita. Saya bersetuju dengan apa
yang penulis nukilkan, iaitu :
Dalam
hal ini Shah Waliyullah menyebutkan dengan jelasnya. Kata beliau ketika
mengulas kisah-kisah yang diceritakan oleh al-Quran: “Bukanlah maksud
cerita-cerita di dalam al-Quran untuk mengetahui cerita itu sendiri.
Maksud sebenarnya ialah supaya pembaca memikirkan betapa bahayanya
syirik dan kemaksiatan serta hukuman Allah hasil dari perbuatan syirik
itu di samping menenangkan hati orang-orang yang ikhlas dengan tibanya
pertolongan dan perhatian Allah kepada mereka” (al-`Fawz al-Kabir Fi
Usul al-Tafsir, hal. 138)
Perbincangan yang sebenar bukanlah asal-usul Hawa. Tetapi hikmah daripada penciptaan Hawa daripada tubuh Nabi Adam AS.
Muhammad Mujahid bin Ir Hj Mohammad Fadzil
Felo Akidah dan Falsafah
MANHAL PMRAM